Rob
Beenders

Consumenten en hun koopkracht  beschermen

In een wereld waarin consumenten steeds vaker geconfronteerd worden met te hoge prijzen, oneerlijke handelspraktijken en te complexe contracten en facturen, zet het regeerakkoord in op meerdere pijlers om de consumentenbescherming tot een hoger niveau te tillen:

1. een sterkere consument
2. meer concurrentie
3. lagere facturen
4. sterker markttoezicht

Een sterkere consument

De verhouding tussen een onderneming en een consument wordt doorgaans gekenmerkt door een structureel zwakkere positie van de consument, zowel op het moment van de aankoop als bij problemen achteraf. Precies daarvoor bestaat consumentenwetgeving: een uitgebreide set van regels en voorschriften die opgesteld zijn om de rechten en belangen van de consument te beschermen.  Consumentenwetgeving stimuleert het vertrouwen in de markt, bevordert eerlijke handelspraktijken en draagt zo dus bij aan een gezonde economie.

De ontwikkeling en implementatie van een robuust reglementair kader vormt dan ook de eerste essentiële stap om de consument beter te beschermen. In meerdere sectoren zullen maatregelen worden genomen die consumenten een correcte behandeling garanderen. Zo zullen we onder meer werk maken van een betere bescherming van iedereen die een huis aankoopt, bouwt, verbouwt of renoveert en zorgen we voor een betere consumentenbescherming bij essentiële dienstverleners zoals energieleveranciers, telecomproviders, banken en verzekeraars.  Ook wie geconfronteerd wordt met consumentenschulden zullen we de komende legislatuur nog beter beschermen. We werken aan betere garantievoorwaarden voor consumptiegoederen bij Europa. Dit moedigt producenten aan om duurzame producten op de markt te brengen, wat de afvalberg moet inperken en de consument beter beschermt.

Het bestaan van sterke wetgeving volstaat echter niet. De mate waarin een consument zijn of haar rechten kan doen gelden, hangt immers nog steeds voor een groot stuk af van zijn kennis van zaken, zijn mondigheid en in het slechtste geval ook zijn bereidheid om juridische stappen te ondernemen. Daarom zullen we deze legislatuur meer werk maken van informeren en sensibiliseren, zodat elke burger sterker staat bij elke aankoop én weet wat te doen wanneer er iets mis gaat. Hierbij zullen we bijzondere aandacht hebben voor specifieke doelgroepen zoals jongeren, financieel kwetsbare mensen en consumenten die digitaal minder vaardig zijn. Tevens komt er meer aandacht voor de rol van regulatoren & ombudsdiensten en bouwen we het platform Consumerconnect verder uit tot hét unieke contactpunt voor consumenten wanneer ze een consumentenprobleem willen melden voor verdere opvolging via o.a. sterke ombudsdiensten.

Als sluitstuk voor een sterke bescherming van de consument, zullen mijn diensten samen met de minister van Justitie, deze legislatuur werk maken van een verkorte gerechtelijke procedure voor consumentengeschillen, zodat consumenten niet langer worden afgeschrikt door tijdrovende en dure juridische trajecten. Op deze manier zorgen we voor een eerlijker speelveld, waarin burgers hun rechten makkelijker kunnen afdwingen en ondernemingen worden gestimuleerd om correct en transparant te handelen.

Meer concurrentie

Een gezonde concurrentie is de motor van innovatie, voor betere kwaliteit en eerlijkere prijzen voor consumenten. Deze regering zet zich in voor een krachtig en effectief concurrentiebeleid dat ervoor zorgt dat bedrijven blijven investeren in verbetering, terwijl consumenten genieten van meer keuze, een correcte dienstverlening en eerlijke tarieven.

We moderniseren gereglementeerde beroepen zoals het notariaat, de syndicus en de gerechtsdeurwaarders, zodat tarieven transparanter en eerlijker worden.

Ook in andere sectoren zoals de bank- en verzekeringssector nemen we zoveel mogelijk drempels weg, zodat de consument beter kan vergelijken en makkelijker kan overstappen.

Lagere facturen

Het Regeerakkoord is helder: de facturen van de Belgische consument moeten in meerdere sectoren naar beneden.

De focus ligt hierbij voor een groot stuk op de energiemarkt. Zo gaan we energieleveranciers verplichten om consumenten met variabele contracten proactief te informeren over mogelijke besparingen bij prijsdalingen. Ook zorgen we voor een transparanter aanbod en zullen de facturen duidelijker worden. Deze maatregelen, in combinatie met een herziening van het consumentenakkoord Energie en de wettelijke verankering van een aantal afspraken met de sector, zullen de Belgische consument meer controle geven over zijn of haar energiefacturen.

Tevens zal het nodige gedaan worden opdat telecomoperatoren in de toekomst verplicht worden om hun klanten, na expliciete goedkeuring, automatisch over te zetten op het voor hen meest voordelige tariefplan, gelet onder meer op hun verbruik. Ook het systeem van compensaties in geval van telecomstoringen zal worden bijgestuurd ten gunste van de gebruiker.

Beter markttoezicht

Consumentenwetgeving zonder controle en handhaving is als een papieren tijger: indrukwekkend op papier, maar tandeloos in de praktijk.  Wetten en regels zijn nutteloos als ze niet worden nageleefd en overtredingen niet worden bestraft.  De Economische Inspectie, de Belgische Mededingingsautoriteit en de diverse sectorregulatoren spelen hierin een cruciale rol.

Samen met mijn bevoegde collega’s zal ik ervoor zorgen dat de Economische Inspectie meer slagkracht krijgt. Tegelijkertijd versterken we de Belgische Mededingingsautoriteit en zorgen we voor een betere samenwerking met en tussen de verschillende instanties, waarbij ook meer dan ooit beroep zal worden gedaan op het Prijzenobservatorium om de markten te analyseren en buitensporige marges te detecteren.

Daarnaast zetten we in op duidelijke guidance en communicatie ten gunste van ondernemingen. Regulatoren zullen verplicht worden om op hun website toegankelijke informatie te verschaffen over de interpretatie van wetgeving. Ook voeren we de mogelijkheid in om voorafgaand advies te vragen aan de bevoegde instantie. Zo helpen we ondernemingen om de regels correct toe te passen en creëren we een eerlijker speelveld voor iedereen.

Conclusie

Kortom, de nieuwe maatregelen op het gebied van consumentenbescherming hebben als doel om de positie van de consument te versterken. Door transparantie en duidelijke regelgeving worden zowel de energiemarkt als andere sectoren zoals de bouw, telecom, bankensector,.. eerlijker en toegankelijker. Consumenten krijgen inzicht in de prijsopbouw, worden beschermd tegen onterechte facturering, en kunnen rekenen op een eerlijk compensatiemechanisme wanneer er iets misgaat. We zoeken een goed evenwicht tussen enerzijds het beschermen van consumenten en anderzijds het beperken van administratieve lasten voor ondernemers.

Dit alles draagt bij aan een markt waarin vertrouwen en eerlijkheid centraal staan, en waarin iedere burger met een gerust hart kan kiezen voor de diensten of producten die hij of zij nodig heeft. Deze aanpak weerspiegelt de inzet van de regering om de belangen van de consument voorop te stellen en een duurzame, eerlijke en transparante markt te waarborgen.

Om uitvoering te geven aan deze ambitieuze doelstellingen, kan ik onder meer rekenen op de FOD Economie die drie cruciale hefbomen in handen heeft om de consument te beschermen: reglementering, toezicht en informatie.

Ik ben ervan overtuigd dat we samen kunnen bouwen aan een eerlijkere markt, waar zowel de consument als ondernemingen die correct handelen centraal staan. Want een sterke consumentenbescherming gaat hand in hand met een gezond ondernemersklimaat.

In bijlage vindt u de volledige beleidsverklaring terug: